Tłuszcze trans – niejednokrotnie słyszy się ostatnio o nich i o ich bardzo negatywnym wpływie na zdrowie. Co to jest i z czym to zjadamy?
Aktualnie dysproporcja spożywania niezbędnych kwasów tłuszczowych omega-6:omega-3 sięga nawet 50:1. Głównie z powodu nagonki na tłuszcze zwierzęce i gloryfikację olejów roślinnych. Niestety istnieją niebezpieczniejsze formy tłuszczy, których nawet niewielka ilość może źle wpłynąć na funkcjonowanie ludzkiego organizmu.
Jak powstają tłuszcze trans? W wyniku chemicznego uwodorniania (utwardzania) naturalnych tłuszczów roślinnych dochodzie do odmiennego rozmieszczenia atomów wodoru w wiązaniach. Po takim zabiegu powstaje margaryna i „masło roślinne”. Utwardzane nasycone tłuszcze w konfiguracji trans są one nieaktywne chemicznie, dlatego się nie psują. Idealna właściwość dla przemysłu spożywczego. Gorzej dla ludzi…
Oto lista chorób wywołanych przez nienaturalną strukturę tłuszczy „trans”:
- izomery te blokują enzymy odpowiedzialne za przemianę biologiczną cholesterolu ,
- zmniejszają poziom frakcji HDL cholesterolu („dobrego”),
- mogą wpływać na rozwój otyłości (nawet przy dobrze zbilansowanej diecie),
- zwiększają ryzyko chorób serca i naczyń krwionośnych,
- uszkadzają komórki nerwowe co może prowadzić do demencji starczej.
Nawet mając idealnie obliczoną dietę, ale nie biorąc pod uwagę zawartości tłuszczy ”trans” wszystko może pójść na marne. W badaniach porównawczych tłuszczy „nasycone kontra trans”, te pierwsze nie wpływały negatywnie choćby na poziom cholesterolu. Wynika to z tego, że przez blisko 200 tys. lat tłuszcze zwierzęce były głównym źródłem energii dla ludzkiego organizmu. Podaje się również, iż tłuszcze „trans” działają rakotwórczo i mogą zmieniać cząsteczki DNA.
Na co zwracać uwagę, czyli główne źródła tłuszczy „trans”:
*mieszkanki olejów roślinnych udających masło,
*wszelkie produkty typu „zalej i jedz”, czyli w proszku i z proszku, produkty błyskawiczne,
*wyroby mączne (ciastka, wypieki, słodycze), które nie potrzebują specjalnych warunków do przechowywania,
*żywność typu fast-food,
*wszystko co jest przygotowane na wrzącym oleju, jak i te smażone (w wysokich temperaturach powstają izomery „trans”),
*majonezy, margaryny, smarowidła do chleba, itp.,
*niestety czekolada 20-30% masła kakaowego (reszta to utwardzane oleje roślinne, mleko w proszku i cukier).
Jak się bronić przed niezdrowymi tłuszczami?
To nie jest tak, że w przyrodzie tłuszcze trans w ogóle nie występują. Istnieją w produktach odzwierzęcych, ale w nieporównywalnie mniejszej skali. Problemem jest ich nagromadzenie w żywności, która ich zawierać nie powinna. Bronić się można po prostu poprzez unikanie tłuszczy utwardzanych. Warto czytać etykiety. Ponadto lepiej nie smażyć na głębokim oleju i unikać przetwarzania żywności w bardzo wysokich temperaturach.
Pozdrawiam i życzę zdrowia
Rafał
